Қандай қилиб Тавҳид ўзгариб, Тасния бўлди

Кичиккина болакайга отаси ўргатади:
– Исломнинг шарти нечта, ўғлим?
– Бешта!
– Қани санаб беринг-чи.
– Биринчи: Калимаи-шаҳодат…

Нима ўзи бу калимаи-шаҳодат? Бу калима, мусулмон бўлиш учун кириш сўзи дея билинап экан, халқ орасида, бу тушунча устида баъзи фикрларимни ўртоқлашмоқчиман.

Исломни қулатган 3М. (МАВЗУ)

Мавзуъ – уйдирилган ривоятларга берилган номдир. Булар бугунгача тафсир, фиқҳ, сийрат, тасаввуф, калом, айниқса ҳадис китобларига сиздирилган, ва масжид-мадрасаларда, жамоат йиғилишларида, шайхларнинг суҳбатларида, жума ваъзларида такрорланиб туради. Баъзи ҳисобларга кўра, уларнинг адади 200.000 дан ортади.

Исломни қулатган 3М. (МЎЪЖИЗА)

Мулк масаласида жоҳилият эътиқодига қайтиш, мусулмон онтологиясини, яъни ашёга нисбатан ёндошувини бузган бўлса, мўъжиза эътиқоди ҳам унинг эпистемологиясини, билимга бўлган муносабатини барбод қилди. Натижада диний илм манбалари атрофияга учради, яроқсиз ҳолга келди – кўзлар, қулоқлар, қалблар мўъжизага, каҳонатга, кароматга ва интизорга (кутишга) кўниктирилди, инсондан, тарихдан, ҳаётдан ва табиатдан ётлаштирилди. Ўша эски “тамоман диний дунёга” қайтилди. Яҳудийларнинг мўъжиза, христианларин каҳонат, мажусийларнинг интизор (кутиш), шаманларнинг анимизм эътиқодлари, дев-парилар, мозорлар, арвоҳлар ва оталар зеҳнияти ҳамма ёқни заҳарлади. Диний ҳаёт мана шулардан иборат ҳолга келди.

Исломни қулатган 3М (МУЛК)

Ер юзида 1,5 миллиард мусулмон…
Мағрибдан машриққача саройлар, ҳонлар, ҳаммомлар…
Кўкка юксалган миноралар…
Саси ўчмас азонлар, инмас байроқлар…
Намозлар, жумалар, ҳайитлар, қурбонлар…
Қабрлар, мақбаралар, фотиҳалар, ёсинлар…
Бутун булардан нима маъно? Исломнинг ер юзида гуллаб-яшнагани, қоим турганими?

Иброҳимнинг саволлари

Кимлар савол беради?

Савол берувчи зеҳн қандай бир зеҳн?
Бир қавмда “савол берадиган одам” бўлиш не демакдир?
Масалан бир пайғамбарни “савол берадиган одам” бўлишини ҳеч ўйлаб кўрганмисиз?
Ундай бўлса, келинг “Иброҳимнинг саволлари” ҳақида бир ўйлаб кўринг.
Иброҳим нималарни сўрарди?